نیاز به انقلاب در عکاسی داریم

سعید فرجی از عکاسان به‌نام کشور است که تاکنون مجموعه‌های متعددی را در داخل و خارج از کشور عکاسی کرده است. کسب جوایز متعدد، داوری جشنواره‌های عکاسی و حضور در رویداد‌های بین‌المللی بخشی از تجربیات او در این عرصه است. فرجی در دوره‌های چهارم و هفتم جشنواره تلویزیونی مستند نیز داور بخش عکس بوده است. 

فرجی با اشاره به اهمیت مستندنگاری در اشکال مختلف آن گفت: وقتی از مستندنگاری به معنای عام آن صحبت می‌کنیم منظور ثبت تاریخ و شرایط فرهنگی زمانه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم. برهمین اساس، اگر ما راوی داستان‌ها و زمانه خودمان نباشیم، دیگران آن طور که می‌خواهند آن را روایت خواهند کرد. برهمین اساس، مستندنگاری در اشکال مختلف آن از جمله فیلم، عکس و متن اهمیت پیدا می‌کند. هر کسی به سبب علاقه، سراغ یکی از این رشته‌ها می‌رود و دست به روایت می‌زند که کار بسیار ارزشمندی است. 

وی ادامه داد: موضوع مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد، توجه به اشکال مختلف مستند و توجه به این موضوع است که عکس، فیلم و متن به مانند یک پازل یکدیگر را تکمیل می‌کنند. به همین دلیل به اندازه توجه به فیلم مستند باید به عکس مستند و مستندنگاری نیز دقت و توجه داشت. 

فرجی با اشاره به لزوم نگارش داستان در کنار عکس‌های مستند گفت: در عکاسی، نیاز به نوشتن داریم و معتقدم عکسی که داستان ندارد معلق است و تنها کارکرد آن طرح سوالاتی بدون جواب است. شاید بتوان یک داستان را بدون عکس روایت کرد، اما نمی‌توان عکس را بدون نوشته و داستانش روایت کرد. این موضوع به عنوان ضعفِ روایت در عکاسی مطرح است. اما ماجرا زمانی جدی‌تر می‌شود که جشنواره‌هایی برگزار می‌شوند که آنها نیز توجهی به این موضوع ندارند. جشنواره تلویزیونی مستند تلاش‌هایی کرده تا این نقیصه را برطرف کند و در دوره‌هایی که به عنوان داور حضور داشتم، آثاری که بدون متن داستانی ارسال می‌شد، امتیاز کمتری دریافت می‌کرد. به نظرم توجه به این موضوع باید تقویت شود و آثاری مورد توجه قرار بگیرند که همراه با عکس، روایتگر داستان جذابی نیز باشند. 

این عکاس و مستندساز با اشاره به تکراری بودن عکس‌های حاضر در جشنواره‌ها گفت: یکی از مشکلاتی که در داوری‌ها عیان می‌شود، مواجهه با عکس‌های تکراری است. نمی‌دانم دلیل این موضوع چیست؛ آیا عکس کم تولید می‌شود و یا اینکه عکس‌هایی تولید می‌شود که هیچ‌گاه به جشنواره‌ها ارسال نمی‌شوند. البته این مشکل در جشنواره‌های آیینی بیشتر به چشم می‌خورد و به نظرم زمان آن فرا رسیده تا عکاسان به سراغ تولیدات جدیدتر بروند، که اگر این مساله حل نشود، داور‌ها نیز مجبور می‌شوند به عکس‌های تکراری که از الیته بعضا از کیفیت خوبی نیز برخوردار هستند جایزه بدهند. ما نیاز به انقلاب در عکاسی داریم و باید تولیدات جدیدتر به جشنواره‌ها برسند. 

وی خاطرنشان کرد: برای حل این چالش، پیشنهادات مختلفی وجود دارد؛ برای مثال، خوب است که جشنواره تلویزیونی به عکس‌های برگزیده کمک هزینه مالی بدهد و از عکاسان بخواهد که در طول سال مجموعه‌شان را تکمیل کنند. این موضوع هم باعث ترغیب شرکت‌کنندگان بیشتری به جشنواره می‌شود و هم باعث می‌شود که عکاسان نسبت به تکمیل کار خود انگیزه پیدا کنند. در این صورت بسیاری از آثار نیمه کاره از گنیجنه‌ی عکاسان خارج شده و دوباره احیا می‌شوند و عکاسان انگیزه پیدا می‌کنند تا این مجموعه‌ها را تکمیل کنند. 

فرجی با اشاره به جشنواره تلویزیونی مستند گفت: نگاه شبکه مستند به عکاسی، بسیار مهم و قابل تقدیر است. البته معقتدم این جشنواره نیاز به مکمل‌هایی دارد تا بتواند جریان عمیق‌تری ایجاد بکند؛ برای مثال، جشنواره تلویزیونی باید ارتباط عکاس‌های حرفه‌ای با عکاس‌های جدیدتر را توسعه بدهد. صرف برگزاری جشنواره و معرفی برگزیدگان اقدامی است که در همه رویداد‌های این چنینی تکرار می‌شود، اما ایجاد ارتباط بین عکاسان جوان و قدیمی‌تر می‌تواند به عنوان نقطه مزیتی مطرح بشود. 

این عکاس باسابقه کشور، جشنواره تلویزیونی را اقدامی برای بهتر دیده شدن آثار عکاسی توصیف کرد و گفت: در صحبت‌هایی که با عکاسان دارم بیان می‌کنند که نگاهشان به جشنواره تلویزیونی، یک رویداد مقطعی و یک ساله نیست و هفت دوره برگزاری آن نویدبخش ادامه‌دار بودن آن است. از سویی دیگر، شبکه در برنامه‌های دیگری به ویژه نردبان دوباره سراغ همین عکاسان می‌رود و به کاری که کردند می‌پردازد. البته چنین برنامه‌ای برای یک شبکه تخصصی کم است و باید تکثیر شود.