در شبی برای بیتا فرهی چه گذشت؟ / بازیگر «هامون» به روایت خودش

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر به نقل از خبرگزاری ایسنا، در آستانه سالگرد درگذشت بیتا فرهی بازیگر سینمای ایران، کتاب زندگینامه او با عکس‌هایی نادیده و تعدادی شعر روز جمعه دوم آذرماه رونمایی شد.

در این مراسم، مهسا قریشی، دختر «بیتا فرهی» با تشکر از حاضران و نویسنده کتاب، یاسمین خلیلی‌فرد، گفت: زیباترین سخنان در وصف مادر زده شد و حرف زیادی نمی‌توانم بگوییم، فقط می‌خواستم از  همه دوستان و فامیل تشکر کنم که در اولین سالگرد کوچ آسمانی مادر در کنار ما بودند. از همه شما متشکرم. مرسی از یاسی جان، مرسی از تو و مرسی از عشقی که با قلمت به ما دادی و مرسی از تمام عشقی که بی‌تا داشتی و این موضوع را در کلمات جاودانه کردی.

او با تأکید بر این که مادر یک شور و عشق زیادی به زندگی داشت. شور زیستن داشت، درباره عنوان کتاب «بی‌تا؛ درخت‌ها ایستاده می‌میرند» بیان کرد: در نگاه من و یاسی انگار بی‌تا ایستاده بود. او پاییزها و زمستان‌های سختی را چه در سینما و چه در زندگی خصوصی‌اش گذرانده بود. من و یاسی این عنوان را انتخاب کردیم زیرا با وقار و با شکوه رفت و صحنه را ترک کرد؛ صحنه زندگی، صحنه سینما.

قریشی ادامه داد: اسم مادر «بی‌تا» نوشته می‌شد. اسمش فرق داشت.خود ایشان هم تأکید داشت اسمش اینگونه نوشته شود.

او با تشکر از ناشر (نشر نظر) و همراهی او، ادامه داد: در مسیر آفریش کتاب از همراهی و کمک افرادی بهره‌مند بودیم که نقش بزرگی در جمع‌آوری اطلاعات داشتند از جمله دایی بزرگ مادر، که با خاطرات و روایت‌هایش چراغ راه ما شد و ما را در مسیر بازسازی این تصویر زیبا و کامل از زندگی مادر یاری کردند. سپاس از لطف و همراهی‌تان. متشکرم از ساحره فرهی دختر دایی مادر از آزیتا موگویی دوست دیرینه مادر که در برگزاری این مراسم من را همیشه یاری کردند.

یاسمین خلیلی نویسنده کتاب نیز با بیان اینکه صحبت‌کردن در نزد بزرگان کار سختی است، گفت: این کتاب را خیلی دلی نوشتم. پیش از این پنج کتاب داشتم و همیشه در کتاب‌هایم مقید به تکنیک بودم اما این کتاب از قلب من می‌جوشید و روی کاغذ می‌آمد. شاید به این دلیل باشد که علاقه من به سینما با «بی‌تا فرهی» و فیلم «هامون» شکل گرفت. من با این فیلم و بی‌تای عزیز عاشق سینما شدم و در حوزه سینما  شروع به نوشتن کردم، بعد هم سینما خواندم. این افتخار را داشتم در ۱۰ سال اخیر از دوستان نزدیک بی‌تا فرهی باشم.

او در ادامه گفت: هنوز هم رفتن او را باور ندارم و  البته فکر می‌کنم در قلب ما زنده است و حضورش را در اینجا حس می‌کنم. در تمام مراسم‌هایی که مهساجان به کمک دوستان گرفت، به‌نظرم بی‌تا حضور پررنگی داشت، میزاسن را بی‌تا چیده بود و حتی لوکیشن‌هایی که انتخاب کردیم و هر جا که می‌رومی خود بیتا آنجاست و همه چیز را مدیریت می‌کند و ما اجرا می‌کنیم.

این نویسنده سپس بیان کرد: خواستیم این کتاب «بی‌تا؛ درخت‌ها ایستاده می‌میرند» را به شکل رمان بنویسیم که شاید هم مخاطب خاص بتواند با آن ارتباط برقرار کند و هم مخاطب عام زیرا بی‌تا آدمی بود که از دل مردم بیرون آمده و خیلی مردمی بود و حتی نخواست در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شود و در جمع مردم خاک شد. ما دوست داشتیم این کتاب هم، کتابی باشد که همه مخاطبان بتوانند با آن ارتباط  برقرار کنند. از همه عزیزانی که در یک سال اخیر کمک کردند تشکر می‌کنم.

احترام برومند بازیگر سینما و تئاتر در ادامه مراسم گفت: این مساله را به فال نیک می‌گیرم که در نخستین سالروز نبودن بیتا ما از کتاب زندگینامه او رونمایی می‌کنیم. به نظرم بهتر است درباره خود بیتا فعلا صحبت نکنم زیرا در این کتاب مفصل درباره او گفته شده است. یاسمن خلیلی‌فرد نویسنده این کتاب، رمان‌نویس بسیار متبحری است و من کتاب‌هایی مانند «انگار خودم نیست»، «بنفش مایل به لیمویی» و… را از او خوانده‌ام. 

این‌ هنرمند درباره ویژگی شاخص این کتاب گفت: برای من جالب بود که بیشتر زن‌های داستان زندگی بیتا فرهی بسیار قوی هستند و به آن‌ها نگاه ویژه‌ای شده است. حشمت مادربزرگ، منیر مادرش و مهسا دخترش شخصیت‌هایی بسیار مقتدر داشتند، اما ‌اتفاقا بیتا فرهی کسی بود که چنان درگیر احساسات و عواطف زیبا و هنرمندانه خودش بود که سعی نمی‌کرد خودش را یک‌ زن قوی نشان دهد یا عقاید و خواسته‌هایش را به دیگران تحمیل کند. در این قصه نیز این ویژگی کاملا مشهود است و در سال‌های پایانی زندگی‌اش مهسا نقش مهمی در زندگی او ایفا کرده است. 

برومند در پایان گفت: مهارت نویسنده بسیار زیبا و باورپذیر است. او دوست صمیمی بیتا بوده است و نکات کوچکی از گفته‌های بیتا فرهی را برداشته و آن‌ها را پرورش داده است. همچنین او روزهای پایانی زندگی بیتا فرهی را بسیار باورپذیر و احساسی در این کتاب نوشته است. 

داریوش فرهنگ بازیگر سینما نیز عنوان کرد: مهسای عزیز، دختر بیتا فرهی همت بلندی کرده است و طی این یک‌ سال من شاهد و ناظر تلاش او برای پیگیری مراسم مادر عزیزش بودم. بحث بر سر عشق دختر به مادر نیست، بحث من این است که این حرکت زیبا فراموش نشود.

وی افزود: یکی از اقدامات مهم مهسا این بود که به وسیله کتاب زندگینامه، این هنرمند را ماندگار کرد و چه کسی بهتر از یاسمن خلیلی‌فرد برای نگارش این کتاب؟ 

این بازیگر تاکید کرد: من پس از خواندن کتاب متوجه شدم که بسیار شنیدنی، جذاب و خواندنی است. این کتاب پر از جزئیات، ظرافت و نگاه هنرمندانه است. 

او سپس قسمتی از این کتاب را خواند و گفت: یک کار جذاب این کتاب این است که نویسنده داستان را از زبان خود بیتا فرهی روایت کرده است. درخواست من این است که کتاب را حتما با دقت بخوانید زیرا کتابی پر از ذوق، احساسات و جزئیات است. شما در این کتاب با شور، شوق، تنهایی، اضطراب و… در زندگی بیتا فرهی همراه می‌شوید.

پوریا شکیبایی بازیگر و فرزند زنده‌یاد خسرو شکیبایی بیان کرد: متاسفانه من هنوز این کتاب را نخوانده‌ام اما فکر می‌کنم که بسیار هوشمندانه تنظیم و نوشته شده است. در خاطرم هست که ارتباط پدرم با خانم بیتا فرهی در فیلم «هامون» ارتباط عجیبی بود، در واقعیت هم مانند خود فیلم خیلی دعوا داشتند. خانم فرهی رانندگی بلد نبودند و آقای مهرجویی از پدر خواسته بودند که رانندگی به ایشان یاد بدهد.

وی افزود: اولین باری که به اتفاق پدرم به منزل خانم فرهی رفتم بسیار کوچک بودم.‌ ایشان خیلی زیبا بودند و من به عنوان یک پسربچه بسیار مجذوب ایشان شده بودم.

شکیبایی در پایان گفت: فیلم «بانو» با بازی بیتا فرهی هشت سال توقیف بود و ایشان در آن زمان بسیار لطمه خوردند. بیتا فرهی بودن کار بسیار سختی است و او انسانی بسیار قوی بود. وقتی به گذشته نگاه می‌کنم اقتدار زنانه ایشان را واقعا ستایش می‌کنم.

عباس یاری منتقد سینما نیز در این مراسم گفت: بسیار خوشحالم که در این شهر پر از غبار و دود و ترافیک محفلی برای نکوداشت یک بانوی سینما برگزار شده است. این کتاب با بی‌تا شروع شده است، زیرا او واقعا آدم خاصی بود و همتا نداشت. برخلاف بسیاری از زندگینامه‌ها ما در این اثر با یک رمان بسیار شیرین و خواندنی مواجهیم‌ که یک بخشی از تاریخ مملکت‌مان را روایت می‌کند و چهار نسل از کسانی که در این کشور زندگی کرده اند، در این کتاب حضور دارند.

او عنوان کرد: عکسی از پیامی ایرایی روی جلد این کتاب قرار گرفته است زیرا خانم بیتا فرهی بسیار به عکس‌های او علاقه داشت. شاید اگر من جای دوستان بودم‌ عکسی از بیتا فرهی را انتخاب می‌کردم که به مخاطب نگاه کند زیرا او در تمام کتاب با ما صحبت می‌کند.

وی تاکید کرد: او در این کتاب از بیماری و شیمی درمانی ناله نمی‌کند، اما از رفتن آتیلا پسیانی، داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر ناله می‌کند. بزرگترین غم او توقیف فیلم «بانو» بود که مانند سرطان به او ضربه زد. ای کاش ما بیشتر مراقب هنرمندان‌مان باشیم. 

یاری در پایان تصریح کرد: شاید اگر داریوش مهرجویی، بیتا فرهی را پیدا نمی‌کرد اصلا «هامون» را نمی‌ساخت؟ زیرا او وقتی بازیگری را انتخاب می‌کرد معتقد بود که فقط او می‌تواند آن نقش را بازی کند.

فریبا کوثری بازیگر سینما دیگر سخنران مراسم بود و گفت: من سعادت این را نداشتم که با خانم بیتا فرهی کار کنم. وقتی سال ۶۷ وارد عرصه سینما شدم ایشان را در فیلم «هامون» دیدم. شاید در آن زمان به عنوان یک زن به این همه وقار، زیبایی و هنر بازیگری که داشتند حسادت کردم. همواره ناراحتم که در سالگرد درگذشت این هنرمندان یه یادشان هستیم. کاش ایشان امروز اینجا بودند و کتابشان را امضا می‌کردند و می‌دیدند که ما چقدر برایشان احترام‌ قائلیم. 

وی تاکید کرد: خواهش می‌کنم‌ که این کتاب را حتما بخوانید و انرژی و عشقی که پشت این اثر وجود دارد، با قلبتان درک کنید. 

آرش فلاحت‌پیشه بازیگر سینما و تئاتر نیز عنوان کرد: امروز در این جمع گرد آمدیم تا یاد و خاطره هنرمند عزیزی را گرامی بداریم که برای ما دنیایی را ساخت؛ دنیایی که در آن «هامون» با سازنده و بازیگرانش به خاطره جمعی یک نسل بدل می‌شود. چه غبطه برانگیز است جایگاه خانم‌ فرهی!

وی ادامه داد: او در ۶۵ سال زندگی‌اش با دنیای پر رمز و راز سینما و هنر درخشید. قلب او سرشار از عشق و هنر بود.‌ 

این هنرمند بیان کرد: او شاید آنچنان که در پرده سینما درخشید فرصت حضور بر صحنه تئاتر را نداشت، اما همواره با نگاهی علاقه‌مند تئاتر می‌دید و مشوق دوستان و جوانان روی صحنه بود.‌ او می‌دانست که هنر زبان روح انسان است.‌ او تنها یک بازیگر نبود و یک جست‌وجوگر معنا و کتاب‌خوان بود. بیتا فرهی همیشه از کوچک‌ترین‌ لحظات زندگی لذت می‌برد و زندگی‌ برایش مانند یک‌ سفر بود. 

در ادامه مراسم کلیپی پخش شد که در آن افرادی مانند داریوش مهرجویی و مسعود کیمیایی درباره بیتا فرهی صحبت می‌کنند.

این مراسم با اجرای موسیقی زنده و امضای کتاب به پایان رسید.

در این مراسم هنرمندانی چون آزیتا موگویی، سهیلا رضوی، داریوش فرهنگ، عباس یاری، هوشنگ گلمکانی، احترام برومند، ستاره اسکندری، گلاب آدینه، فریبا کوثری، آزیتا موگویی، سهیلا رضوی، همایون ارشادی، مهوش وقاری، اکرم محمدی، هانیه توسلی، آرش فلاحت‌پیشه، پوریا شکیبایی، مژده لواسانی و… حضور داشتند.

اجرای این مراسم را شاهین شجری کهن برعهده داشت.

بیتا فرهی بازیگر سرشناس سینمای ایران که فعالیت در این عرصه را با فیلم «هامون» داریوش مهرجویی آغاز کرد، چهارم آذرماه سال گذشته بر اثر عوارض بیماری قلبی و ریوی از دنیا رفت.