پویش «نه به تصادفات» و مسئولیت دولت در توسعه زیرساخت‌ها

به گزارش سایت خبری پُرسون، خسرو مختاری مهندس معمار و جامعه شناس اقتصادی توسعه همزمان به راه اندازی پویش نه به تصادف در کشور به مسئولیت دولت در توسعه زیر ساخت ها پرداخته است و نوشت:

تصادفات جاده‌ای یکی از مهم‌ترین معضلات اجتماعی ایران است که هر سال جان هزاران نفر را می‌گیرد. با وجود اینکه در گزارش‌های رسمی پلیس راه، عامل انسانی—یعنی راننده—بیشترین سهم را در این حوادث دارد، اما عدم توسعه زیرساخت‌های جاده‌ای و کیفیت پایین وسایل نقلیه، نقش پررنگی در این فجایع دارند؛ موضوعی که معمولاً در تحلیل‌ها و تصمیمات کلان مورد غفلت قرار می‌گیرد.

سهم راه در تصادفات؛ مسئولیت فراموش‌شده دولت‌ها

مسئولیت توسعه راه‌ها و رفع نقاط حادثه‌خیز بر عهده دولت است. با این حال، علی‌رغم شناسایی هزاران نقطه پرخطر در جاده‌های کشور، اقدام جدی برای اصلاح آن‌ها صورت نمی‌گیرد. یکی از نمونه‌های بارز این کوتاهی، وضعیت جاده میانه – تبریز و میانه – زنجان است. این مسیرها که قبل از انقلاب احداث شده‌اند، با استانداردهای امروزین حمل‌ونقل همخوانی ندارند و همچنان قتلگاه مسافران محسوب می‌شوند.

بزرگراه زنجان – تبریز که بعداً احداث شد، می‌توانست نقش جایگزینی مؤثر برای مسیرهای پرخطر قدیمی داشته باشد، اما به دلیل انحراف در طراحی مسیر و عدم توجه به نیازهای واقعی شهرستان میانه، نتوانست این نقش را ایفا کند. درحالی‌که حجم بالای تردد در جاده قدیمی همچنان ادامه دارد، حداقل تا ۳۰ کیلومتری شهرها که به‌طور ثابت شده تجربی و علمی یکی از نقاط بحرانی تصادفات است، تعریض و اصلاح جاده‌ای انجام نشده است.

نظام برنامه‌ریزی بخشی و تبعیض در توسعه استان‌ها

عدم توسعه زیرساخت‌های اساسی در شرق آذربایجان شرقی، از جمله در شهرستان میانه، ریشه در سیاست‌گذاری‌های مرکزگرایانه دارد. این شهرستان با بیشترین میزان مهاجرت خروجی در استان، سال‌هاست که قربانی بی‌توجهی در نظام برنامه‌ریزی ملی و استانی است. مهاجرت بالای ساکنان میانه به شهرهای بزرگ، به‌ویژه تهران و تبریز، نتیجه مستقیم عدم سرمایه‌گذاری و بی‌توجهی به ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی، صنعتی و حمل‌ونقل در این منطقه است.

در مقایسه، استان‌هایی مانند اردبیل، قزوین و قم که در مقطعی از تاریخ خود به استان مستقل تبدیل شده‌اند، شاهد رشد چشمگیری در شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی بوده‌اند. اما میانه، با وجود موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود، همچنان در حاشیه تصمیم‌گیری‌های کلان قرار دارد. این روند نشان می‌دهد که مرکز استان آذربایجان شرقی، با تمرکز بر تبریز، توسعه متوازن را در سایر مناطق نادیده گرفته است.

راه‌حل چیست؟ میانه به‌عنوان مرکز استان جدید

با توجه به آمار بالای مهاجرت، تصادفات جاده‌ای و کمبود زیرساخت‌ها، یکی از راهکارهای اصلی برای حل مشکلات شهرستان میانه، ارتقای این شهر به مرکز یک استان جدید است. تجربه نشان داده که تبدیل شدن به مرکز استان، باعث جذب سرمایه، بهبود زیرساخت‌ها و افزایش کیفیت زندگی ساکنان می‌شود. در این راستا، مطالعات آمایشی باید مورد توجه قرار گیرد و به‌جای ادامه روند تمرکزگرایی در توسعه، تقسیم عادلانه منابع میان مناطق مختلف انجام شود.

پویش «نه به تصادفات» و مطالبه‌گری از مسئولان

پویش‌های اجتماعی، مانند «نه به تصادفات»، زمانی تأثیرگذار خواهند بود که تنها بر رفتار رانندگان متمرکز نباشند، بلکه مسئولیت دولت در ایجاد زیرساخت‌های ایمن را نیز یادآور شوند. لازم است دولت، علاوه بر اجرای قوانین رانندگی، به وظایف خود در توسعه راه‌ها و اصلاح نقاط حادثه‌خیز عمل کند. مردم شهرستان میانه حق دارند از دولت و مسئولان استانی بپرسند که چرا پس از دهه‌ها، هنوز هم مسیرهای مرگبار در این منطقه به حال خود رها شده‌اند.

اگر این بی‌توجهی ادامه یابد، تنها نتیجه آن افزایش مهاجرت، افزایش سوانح جاده‌ای و تضعیف هرچه بیشتر شهرستان‌های محروم خواهد بود. توسعه متوازن، توجه به آمایش سرزمین و اصلاح رویه‌های تبعیض‌آمیز، گامی اساسی برای پیشگیری از این روند است.

منبع: پُرسون