منطق قرآن در پاسخ به حمله دشمن

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، جهاد در نگاه اسلام، نه به معنای خشونت‌ورزی، بلکه جلوه‌ای از مسئولیت‌پذیری اجتماعی، عقلانی و الهی است. در شرایطی که دشمن به مرزهای فیزیکی، اعتقادی یا فرهنگی جامعه اسلامی هجوم می‌آورد، سکوت و بی‌تفاوتی نه تنها بی‌تدبیری است، بلکه خلاف عقل و شرع محسوب می‌شود. فطرت انسانی اقتضا می‌کند که انسان در برابر ظلم و تجاوز بایستد و از جان، ناموس، دین و سرزمین خویش دفاع کند.

در قرآن کریم آمده: «وَ قَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ؛ با کسانی که با شما می‌جنگند، بجنگید». همچنین خداوند می‌فرماید: «فَمَنِ اعْتَدى‏ عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدى‏ عَلَیْکُمْ؛ اگر کسی به شما حمله کرد، شما هم به همان اندازه پاسخ دهید». این یعنی اسلام، دفاع در برابر تجاوز را نه‌تنها یک حق مسلم، بلکه یک وظیفه شرعی می‌داند؛ با این تأکید که توان نظامی امت اسلامی باید آن‌قدر بالا باشد که بتواند پاسخی قاطع‌تر و کوبنده‌تر از حمله دشمن ارائه دهد و در مقام دفاع در بالاترین حد بازدارندگی باشد، به گونه‌ای که دشمن را بترساند: «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّکُمْ…؛ و در برابر آنان آنچه در قدرت و توان دارید از نیرو [و نفرات و ساز و برگ جنگی] و اسبان ورزیده [برای جنگ] آماده کنید تا به وسیله آنها دشمن خدا و دشمن خودتان را بترسانید.»

زندگی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله هم پر از نمونه‌هایی است که در آنها با آمادگی کامل، جلوی حمله دشمن ایستادند. ایشان قبل از هر نبرد، نیروها را منظم و اسب‌ها و شترها را آماده می‌کردند و با دعا و توکل به خدا وارد میدان می‌شدند و این‌گونه دعا می‌کردند «اللَّهُمَّ أَنْتَ عِصْمَتِی وَ نَاصِرِی وَ مَانِعِی اللَّهُمَّ بِکَ أَحُولُ وَ بِکَ أُقَاتِلُ؛ یعنی خدایا تو پناهگاه و یاور و نگهدار منی؛ خدایا؛ به کمک تو حمله می‌کنم و به یاری تو می‌جنگم.» پس حتی پیامبر اسلام هم فقط به دعا و ایمان اکتفا نمی‌کرد، بلکه کاملاً آماده و هوشیار بود.

از دیگر سو اگر در برابر دشمن واکنش نشان ندهیم، او گستاخ‌تر می‌شود و حملاتش را بیشتر می‌کند؛ همچنان که امیر مؤمنان علیه‌السلام فرمود: «رُدَّ الحَجَرَ مِن حَیثُ جاءَکَ؛ فإنّهُ لا یُرَدُّ الشَّرُّ إلاّ بالشَّرّ؛ یعنی سنگ را از جایى که به سوى تو آمده است، به همان جا برگردان؛ زیرا بدى، جز با بدى دفع نمى شود.»

جهاد دفاعی یعنی حفظ عزت و کرامت انسان مؤمن. اگر قرار باشد دشمن دین و ناموس ما را تهدید کند و ما هیچ واکنشی نشان ندهیم، یعنی عزتمان را از دست داده‌ایم. همان‌طور که امام حسین علیه‌السلام فرمود: «هَیهات مِن الذّلّة؛ ذلت از ما دور است.»

باید به این نکته توجه کنیم که دفاع فقط برای امروز نیست. اگر امروز ما از خودمان دفاع نکنیم، فردا نسل‌های بعدی ما امنیت و آرامش نخواهند داشت. دفاع در برابر تجاوز، یعنی تضمین آینده، حفظ شرافت، و نگه‌داشتن جامعه در مسیر عزت و استقلال.

فراموش نکنیم که جهاد دفاعی فقط در میدان نبرد خلاصه نمی‌شود. در دنیای امروز، دشمن گاهی با سلاح نظامی حمله نمی‌کند، بلکه با جنگ رسانه‌ای، تحریم اقتصادی یا نفوذ فرهنگی به ما آسیب می‌زند. در این شرایط هم اگر ساکت بمانیم و بی‌عملی پیشه کنیم، همان‌قدر زیان‌بار است که در برابر حمله نظامی بی‌دفاع باشیم. دفاع از هویت دینی، فرهنگی و استقلال فکری هم نوعی جهاد است که نیاز به هوشیاری و اقدام دارد.

از سوی دیگر، تجربه تاریخی امت اسلام نشان داده که هر زمان مؤمنان با وحدت و عزم راسخ در برابر دشمن ایستاده‌اند، پیروزی نصیبشان شده است. دشمنان معمولاً در برابر اراده قوی ملت‌ها عقب‌نشینی می‌کنند، نه در برابر ناله و خواهش. بنابراین، دفاع به‌موقع نه‌تنها نشان‌دهنده شجاعت است، بلکه بهترین راه برای جلوگیری از تکرار تجاوز و تثبیت امنیت پایدار در جامعه است.

انتهای‌پیام/؛