عادل تبریزی: اصلی‌ترین رسالت «مفت بر» سرگرمی است

شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ عادل تبریزی، فیلم ساز مشهدی که تجربه ساخت فیلم «گیجگاه» را در کارنامه خود دارد، در دومین گامش در عرصه ساخت فیلم بلند، «مفت بر» را کارگردانی کرده است. فیلمی که به تازگی روی پرده سینما‌های کشور رفته و در مدت زمان کوتاهی توانسته است مخاطبان زیادی را هم با خود همراه کند. «مفت بر» روی الگوی جابه جایی دو فرد پیش می‌رود و حامد بهداد نقش دو شخصیت با دو ویژگی کاملا متفاوت را بازی می‌کند. در کنار او، سحر دولتشاهی، بهرنگ علوی، سیاوش چراغی پور، قدرت ا… ایزدی، منوچهر آذری، گیتی معینی و رضا بابک در فیلم حضور دارند. تبریزی در «مفت بر» که فیلمی عاشقانه در بستر کمدی است به خاطره بازی با سکانس‌های ماندگار فیلم‌های قدیمی پرداخته و تلاش کرده است با تکیه بر موسیقی، لحظات شادی را برای مخاطب فراهم کند. این کارگردان مشهدی در گفتگو با ما توضیحات بیشتری درباره ساخته جدیدش ارائه کرده است که در ادامه می‌خوانید.

تجربه همکاری با تهیه کننده مطرح سینما

عادل تبریزی بعد از «گیجگاه» قرار بود فیلمی با عنوان «ستاره سینما» را کارگردانی کند، اما این پروژه بنا به دلایلی به سرانجام نرسید تا اینکه حدود یک سال پیش محمدحسین فرح بخش، تهیه کننده مطرح سینما، ساخت «مفت بر» را به او پیشنهاد داد. این کارگردان نیز به دلیل علاقه شخصی اش به دفتر و تولیدات این تهیه کننده و همچنین نزدیک بودن حال وهوای «مفت بر» به فضای ذهنی اش، حضور در این پروژه را پذیرفته است. 

تبریزی یادآور می‌شود: «ایده ساخت «مفت بر» را آقای فرح بخش ارائه داده و نیما نافع و الهه سعادتی هم فیلم نامه آن را نوشته اند. البته در زمان نگارش فیلم نامه، ما جلسات مختلفی برگزار کردیم و من هم نقطه نظراتم را مطرح کردم تا حال وهوای ذهنی خودم را هم بتوانم در فیلم وارد کنم.»

محمدحسین فرح بخش یکی از سینماگران شناخته شده در کشورمان است که تا به امروز تهیه کنندگی آثار زیادی از جمله «شهر هرت»، «سوغات فرنگ»، «زن‌ها فرشته اند»، «آواز قو» و «کما» را برعهده داشته است، بی شک حضور فردی، چون او می‌تواند در روند ساخت یک فیلم بسیار تأثیرگذار باشد.

تبریزی در این باره می‌گوید: به نظر من آقای فرح بخش مستقل‌ترین تهیه کننده سینمای ایران است و می‌توان تفکراتش از لحاظ تولید، شکل ورود به سینما و مدیریت سینمایی را تدریس کرد، من در فیلم «گیجگاه» هم ادای دینی به ایشان کرده بودم و در همکاری مشترکمان هم بسیار از ایشان یاد گرفتم. امیدوارم قسمت باشد در پروژه‌های دیگر هم با یکدیگر کار کنیم.

سوژه‌ای که تکراری نمی‌شود

داستان «مفت بر» بر مبنای جابه جا شدن دو شخصیت اصلی پیش می‌رود، موضوعی که بار‌ها در سینمای ایران دست مایه ساخت آثار مختلفی به ویژه در ژانر طنز قرار گرفته است. تبریزی در پاسخ به تکراری نشدن این سوژه برای مخاطب بیان می‌کند: ایده جابه جایی شخصیت‌ها همیشه در سینما جواب می‌دهد و به نظر من هنوز می‌توان فیلم‌های زیادی را با این محوریت و البته از منظر دیدگاه‌های مختلف جلو دوربین برد.

او در ادامه درباره همکاری دوباره اش با حامد بهداد می‌گوید: حامد بهداد بازیگر بسیار باهوش و توانمندی است که درباره همه مسائل تحلیل دارد. او در گذشته بار‌ها از علاقه اش به سینمای قدیم و فردین صحبت کرده بود و با دفتر آقای فرح بخش هم آشنایی‌هایی داشت، از این رو همکاری دوباره ما شکل گرفت.

این کارگردان، بهداد را بازیگری جسور می‌داند و ادامه می‌دهد: من همیشه از درایت و جسارت حامد لذت برده ام، او خودش را در بندی قرار نمی‌دهد، هم تیپیکال بازی می‌کند و هم جشنواره‌ای و من آرزو می‌کنم در ۱۰۰ فیلم دیگر هم با او همکاری داشته باشم.

از تبریزی درباره همکاری اش با سحر دولتشاهی می‌پرسیم، بازیگری که تا به امروز کمتر در آثار کمدی دیده شده است: «به نظر من خانم دولتشاهی هم مانند حامد با پذیرفتن بازی در «مفت بر» جسارت بالای خودش را نشان داد. از این نظر که باید قالب شکنی می‌کرد و شکل جدیدی از بازی را ارائه می‌داد.» او ادامه می‌دهد: من قالب شکنی را یک اتفاق مهم در کارنامه هر بازیگر می‌دانم، جدا از اینکه فیلمی که بازی کرده قوی باشد یا ضعیف.

علاقه به دوران قدیم

در فیلم اول تبریزی «گیجگاه» داستانی در حال و هوای دهه شصت و هفتاد روایت می‌شد، اما در فیلم «مفت بر» داستان در زمان حال می‌گذرد باوجوداین، شکل پرداخت باز هم به گونه‌ای است که حال وهوای دوران قدیم برای مخاطب تداعی می‌شود. این کارگردان درباره علت علاقه خودش به دوران گذشته با خنده می‌گوید: در گذشته همه چیز بهتر بود حتی کیفیت نان بربری. اما اینکه چرا سینمای گذشته را در زیرلایه قصه می‌آورم به سلیقه شخصی ام برمی گردد. البته قانونی نیست که بخواهم همیشه در همین فضا کار کنم.

از او درباره علت استقبال مردم از آثاری که حس نوستالژی را به مردم منتقل می‌کنند می‌پرسیم که این گونه پاسخ می‌دهد: مردم ایران به طورکلی گذشته شان را خیلی دوست دارند، از معماری بگیرید تا سبک لباس پوشیدن. آن‌ها در همه مسائل به گذشته رجوع می‌کنند، چون حالشان در آن دوران از الان بهتر بوده است.
به نظر این کارگردان مردم ایران در آثاری که به دوران قدیم می‌پردازند، حال خوب خودشان را جست وجو می‌کنند.

رسالت «مفت بر» سرگرمی است

فیلم «مفت بر» از زمان شروع اکرانش در سینما‌ها با استقبال خوبی از سوی مردم روبه رو شده است، باوجوداین نقد‌های زیادی هم به آن مطرح می‌شود و عده‌ای از این فیلم به عنوان فیلم فارسی یاد می‌کنند. تبریزی در پاسخ به این انتقاد‌ها بیان می‌کند: اگر کسی بگوید «مفت بر» فیلم فارسی است، من بسیار خوشحال می‌شوم. چون قصد من از ابتدا ساخت چنین اثری بوده و این در خود فیلم هم مشهود است. حتی در سکانس پایانی می‌بینیم که حامد بهداد به سحر دولتشاهی می‌گوید «مثل پایان همه فیلم‌های فارسی». او ادامه می‌دهد: «مفت بر» در زمان استاندارد یک فیلم ایرانی، یعنی ۸۵ دقیقه ساخته شده و اصلی‌ترین رسالتش سرگرمی است. 

این فیلم ادای دینی به سینمای مردمی و سینمایی است که از سال‌های قبل فیلم فارسی خطابش می‌کنند. سینمایی که مردم به راحتی درگیر قصه اش می‌شوند و درنهایت با حال خوبی هم سالن‌ها را ترک می‌کنند. این کارگردان درباره استفاده زیاد از موسیقی در فیلمش نیز می‌گوید: در این نوع از فیلم که فیلم فارسی خطابش می‌کنند، موسیقی و خوانندگی اهمیت زیادی دارد. یعنی خود ژانر و حال فیلم، این فضا را می‌طلبد. ازاین رو ما از توانایی حامد بهداد در خوانندگی در «مفت بر» استفاده کردیم.

نقدخواندن برایم لذت بخش است

تبریزی برخلاف نظر برخی منتقدان که «مفت بر» را گامی رو به عقب برای این کارگردان می‌دانند، باور دارد که فیلم دومش نسبت به «گیجگاه» چند گام رو به جلو بوده است. او همچنین تأکید می‌کند: من هیچ وقت خودم را با آنچه در قدیم بوده ام، مقایسه نکرده ام و دیگر به «گیجگاه» هم فکر نمی‌کنم. چون آن فیلم را در یک شرایط روحی ساختم و «مفت بر» را درحال وهوای دیگری جلو دوربین بردم.

این کارگردان ادامه می‌دهد: من خودم را رها کرده ام و هرچه خداوند، برای ذهن و نگاه من تقدیر کند همان کار را انجام می‌دهم و نگران عقب و جلو رفتن گام هایم نیستم. باوجوداین فکر می‌کنم همین که توانسته ام در «مفت بر» با تهیه کننده‌ای قدیمی مثل آقای فرح بخش کار کنم و در این شرایط فیلمی بسازم که به مرحله اکران برسد و مردم در شهر‌های مختلف از آن استقبال کنند، صد درصد گامی رو به جلو برداشته ام.

تبریزی با اشاره به نقد‌های منفی که درباره فیلم «مفت بر» منتشر شده است نیز می‌گوید: برای یک فیلم ساز همیشه نقد خواندن جذاب است، حالا چه نقد مثبت باشد چه منفی. من هم نقد‌ها را می‌خوانم و با خواندن هر شکل مطلبی انرژی می‌گیرم، فقط خودم را عادت داده ام کامنت نخوانم، چون برایم مهم است که مطالب هویت دار باشند.

او یادآور می‌شود: اولین فیلم کوتاهی که ساختم به دلیل حال وهوای طنزش، بسیار در جشنواره فیلم کوتاه تهران مورد انتقاد قرار گرفت، چون در آن زمان عده‌ای پرداختن به ژانر طنز را در فیلم کوتاه بد می‌دانستند. باوجوداین من قوی‌تر شدم و به مسیرم ادامه دادم. درواقع من نقد‌ها را می‌خوانم و در لحظه لذت می‌برم از اینکه یک نفر وقت گذاشته و فیلم من را دیده است، ولی این نقد‌ها در مسیر کاری، علایق و نگاهم به سینما تأثیر نمی‌گذارد.

این کارگردان درباره علت هجمه زیاد منتقدان به آثار کمدی سینمای امروز نیز بیان می‌کند: نقد منتقد‌ها به جریان‌های مردمی همیشه بوده است، برای مثال در دوره‌ای منتقد‌ها فیلم‌های اکشن و قهرمان محور را دوست نداشتند، اما سال‌ها بعد دیدیم که در صحبت هایشان از اکشن و جمشید آریا یاد کردند. من به شما قول می‌دهم بیست سال دیگر هم می‌گویند یادش بخیر «فسیل» و «هتل» که بعد از کرونا سینمای ایران را نجات دادند.

از او می‌پرسیم که درمجموع از نتیجه کارش راضی بوده است یا نه: «من از هر فرصتی که خداوند برایم فراهم می‌کند از جمله ساخت فیلم مفت بر راضی هستم. فیلمی که کافی است در ساعت شلوغی سالن‌های سینما به تماشایش بنشینید تا از پچ پچ‌های مردم تأثیرش را متوجه شوید. به نظرم مفت بر توانسته مخاطب خودش را پیدا کند و حتی در این مدت، خانواده‌هایی را دیده ام که برای بار دوم بلیت گرفته اند و «مفت بر» را تماشا کرده اند. بی شک همین اتفاق برای من بسیار زیباست.»