نگار طاهونچی | شهرآرانیوز؛ «پدرم به هنر نقاشی و خوشنویسی علاقه‌مند بود و همین علاقه پدر نیز باعث شد از همان کودکی به هنر خوشنویسی به یک شکل دیگری نگاه کنم و در سنین نوجوانی به دنبال یادگیری این هنر بروم و آن را تا پیش از دانشگاه ادامه دهم.» این‌ها بخشی از گفته‌های دکتر سعید هاشمی، استاد و پژوهشگر حوزه خوشنویسی، است. این هنرمند بعد از مدتی، خوشنویسی را رها کرد تا به تحصیل در رشته هوش مصنوعی بپردازد.
او تحصیلات خود را تا مقطع دکتری ادامه داد و بعد از اتمام تحصیل باتوجه به علاقه‌ای که از همان کودکی به هنر خوشنویسی داشت، تصمیم گرفت به دنبال گردآوری مطالب و پژوهش در این حوزه برود. او گاهی مطالبش را با هدف آگاهی بخشی و ارتقای دانش آکادمیک هنرجویان خوشنویس در فضای مجازی نیز نشر می‌دهد. در حاشیه نمایشگاه نقاشی خط «حلقه عشاق» در نگارخانه سفید، با این هنرمند مشهدی گفت و گوی کوتاهی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
هنر خوشنویسی در زندگی شما چگونه به وجود آمد؟
وقتی که کوچک بودم، پدرم با توجه به علاقه‌ای که به هنر نقاشی و خوشنویسی داشت، آن حس زیباشناسی هنر را به فرزندانش نیز منتقل کرد و آن نگارش زیبای خطوط در خوشنویسی باعث شد به دنبال این هنر بروم. ابتدا برای ادامه این هنر در انجمن خوشنویسان ثبت نام کردم. در آنجا استادی داشتیم که خوشنویس ماهری بود و من همیشه در تعجب بودم که چگونه می‌شود چنین خطوطی را خلق کرد. آن زمان هر وقت که خوشنویسی می‌کردم، آن را به همه نشان می‌دادم و خیلی‌ها از این هنر لذت می‌بردند و همین موضوع نیز باعث شد در نوجوانی این کار را با اشتیاق ادامه دهم.
چه شد که به سراغ پژوهش در حوزه خوشنویسی رفتید؟
بعد از سال‌هایی که در ایام جوانی، هنر خوشنویسی را کنار گذاشتم، به این نتیجه رسیدم که ما در این هنر پژوهش منسجمی که مناسب هنرجویان این رشته باشد، نداریم و پژوهش‌های ما به صورت آکادمیک در خوشنویسی بسیار اندک است و انجمن خوشنویسان هنوز جزوه کاملی درباره سبک و تکنیک بزرگانی، چون میرزاغلامرضا یا کلهر برای ارتقای دانش هنرجویان ارائه نکرده است و بیشتر علاقه‌مندان خوشنویسی، این هنر را صرفا به صورت عملی و اجرا بر روی کاغذ می‌آموزند، درحالی که باید درکنار شیوه اجرایی، از نظر علمی نیز هنر خوشنویسی را دنبال کرد.
به نظر می‌رسد یکی از مشکلات خوشنویسی، همین موضوع بی توجهی به حوزه پژوهش و تحقیق باشد؟
دقیقا. اکنون از تشکیل انجمن هنر خوشنویسان نزدیک به ۶۵ سال و شاید بیشتر می‌گذرد و درست است که خیلی‌ها با دیدن آثار خوشنویسی متحول می‌شوند و به دنبال این هنر می‌روند، اما ما در این زمینه مستندات بسیار کمی داریم؛ به عنوان مثال در حوزه سیاست و اقتصاد یا جامعه شناسی می‌توان نقد کرد؛ چون نظریات و پژوهش در این عرصه زیاد است، اما در خوشنویسی این مشکل وجود دارد که بزرگ‌ترین چالش این هنر است. باید انجمن هنر خوشنویسی در هر شهر و درکنار آموختن این هنر به هنرجویان، به دنبال جمع آوری مستندات و پژوهش در این حوزه باشد، اما متأسفانه این انجمن به دنبال رفع این مشکلات نیست.
فکر می‌کنید دلیل نبود پژوهش و کم کاری پژوهشگران ما در خوشنویسی چیست؟
در گذشته بسیاری از خوشنویسان، مسئولیت‌های زیادی را برعهده داشتند. آن زمان نیز مانند اکنون، دستگاه کپی برای انتشار وجود نداشت و این افراد کتاب‌ها را کپی می‌کردند و به عبارتی خوشنویسان جایگاه و منزلت درخوری داشتند و نخبه محسوب می‌شدند؛ به عنوان مثال میرعماد، از خوشنویسان برجسته عهد صفوی، در برخی مواقع مقابل شاه عباس می‌ایستاد و همین نیز باعث شد که شاه عباس دستور قتل او را صادر کند. این هنرمند برجسته، مجموعه درسی برای آموزش خوشنویسی داشت که بر همان مبنا نیز تدریس می‌کرد و بعد از فرمان قتل او توسط شاه، همه نوشته‌ها و تحقیقات وی نیز نابود شد و دیگر به دست کسی نرسید.
پژوهش‌های شما بیشتر در چه شاخه‌هایی از هنر خوشنویسی انجام شده است؟
من بیشتر اوقات، مطالبم را در فضای مجازی برای علاقه‌مندان هنر خوشنویسی منتشر می‌کنم و به عنوان مثال نزدیک به سیصد صفحه مطلب درباره نوع به کار بردن قلم در خوشنویسی، نحوه تراش قلم و انواع قلم‌ها و… جمع آوری کرده‌ام.
به نظر شما امروزه هنر خوشنویسی نیازمند چه موضوعات دیگری است؟
درکنار کار‌های پژوهشی و مطالعه باید روحیه پذیرفتن نقد را هم داشته باشیم. ما باید یاد بگیریم که تفاوت‌ها را بپذیریم و به یکدیگر احترام بگذاریم. در هنر سبک‌های مختلفی وجود دارد و هنرجویان زیادی پیرو این سبک‌ها هستند؛ مثلا یک نفر پیرو سبک فلان استاد است و دیگری نیز پیرو سبک هنرمند دیگری است، اما گاهی پیش می‌آید که این دو هنرمند وقتی کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، کار دیگری را قبول ندارند و این درحالی است که باید در انجام کار‌های هنری، روحیه انتقادپذیری وجود داشته باشد.
source