پویش «نه به تصادف» چطور موفق می‌شود؟

عوامل اصلی

موسوی چلک ضمن اشاره به عوامل اصلی تصادف به یک تجربه موفق خارجی در زمینه کاهش میزان فوتی‌های ناشی از تصادف نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: در تصادف چند عامل اصلی وجود دارد، خودرو، جاده و نیروی انسانی. کشورهای موفق در زمینه کاهش تصادفات و فوتی‌های ناشی از آن مانند آلمان ضمن به روز کردن خودروها و ایمن کردن جاده‌های خود عمده تمرکزشان را روی نیروی انسانی یعنی فرهنگ‌سازی و آموزش خود فرد راننده قرار داده‌اند. تلاش‌های آلمان در این زمینه ظرف حدود ۳۰ سال نتیجه داد و تعداد فوتی‌های ناشی از تصادفات در این کشور از ۴۰ هزار نفر به دو یا سه هزار نفر رسید. خاطرم هست انجمن مددکاران اجتماعی طی چند سال کمپین پیشگیری از تصادفات را برگزار کرد. در این مقطع یک دوره آموزشی برگزار و مدرسی از المان را نیز دعوت کرده بودیم. این مدرس از ایرانیان مقیم آلمان بود و کارش در حوزه کاهش تصادفات و فوتی‌های ناشی از آن بود. او نیز بر این نکته تاکید داشت که آموزش و فرهنگ‌سازی برای نیروی انسانی مهمترین عامل در کاهش تصادفات است.

این مقام سازمان بهزیستی کشور درباره اینکه چه عواملی می‌توانند استقبال اجتماعی از پویش «نه به تصادف» را بیشتر کند نیز می‌گوید: من هم به این پویش پیوسته‌ام چرا که اعتقاد دارم نیروی انسانی عامل تعیین کننده و تاثیر گذار در کاهش آمار تصادفات و فوتی‌های ناشی از آن است. البته این مساله نافی عواملی نظیر ایمنی خودرو و ایمنی جاده نیست. اما می‌توانیم روی آموزش و فرهنگ‌سازی نیروی انسانی متمرکز شویم تا نقش آفرینی این عامل در تصادفات و مرگ و میر ناشی از آن کاهش پیدا کند یا به صفر برسد. نیروی انسانی در واقع باید نسبت به این مسائل آگاه باشد که نباید با کج خلقی و لج بازی از هم سبقت گرفت، از میان دیگرخودروها لایی کشید و بوق بی‌جا زد. نیروی انسانی باید آموزش ببیند که به موقع حرکت کند تا در زمانی که می‌خواهند سر قرار برسد و دیر حرکت نکند تا با سرعت زیاد و رانندگی پر خطر باعث تصادف و خدای نکرده مرگ شهروندان شود.

راه‌های افزایش استقبال اجتماعی

او با بیان اینکه در پویش‌هایی از این دست از همه ظرفیت‌ها باید استفاده کرد، می‌گوید: شاید ورود یک فرد مذهبی، یک فرد سیاسی، یک استاد دانشگاه، یک رسانه، یک خبرنگار یا یک سلبریتی در چنین پویش‌هایی بتواند تاثیر گذاری آن را بیشتر کند. هر چه تنوع افراد بیشتر باشد پیام پویش «نه به تصادف» به شیوه موثرتری به مردم خواهد رسید. طبیعتا روشی که در انتقال پیام پویش‌هایی ازاین دست اتخاذ می‌شود، در موفقیت آن موثر است. استمرار در اطلاع‌رسانی و ارائه اطلاعات درست نیز تاثیر گذار است و ما نمی‌توانیم با یکبار شرح توضیح درباره این پویش یا عکس گرفتن و بازگذاری در اینستاگرام کار این پویش را تمام شده بدانیم. نهادینه شدن موضوع پویش «نه به تصادف» مستلزم آن است که به طور مستمر اطلاعات درستی در این زمینه به مردم ارائه شود تا مردم برای مشارکت انگیزه پیدا کنند. البته گاهی اوقات عکس این قضیه نیز صدق می‌کند و برخی از افراد که پیام می‌دهند امکان دارد با کاهش استقبال اجتماعی مواجه شود. باید مراقبت کرد که افرادی که قرار است پیام «نه به تصادف» را منتقل بکنند، افرادی اثر گذار و مورد وثوق مردم باشند. به دلیل اینکه معمولا در مقاطع تعطیلات نوروز و در فصل تابستان که آمار تصادفات ما بالا می‌رود، پویش‌هایی ازاین دست مخاطبان بیشتری نیز دارند.

دکتر موسوی چلک درباره دلایل رانندگی پر خطر نیز توضیح می‌دهد: یک بخشی از رانندگی پر خطر به دلیل این است که جوانان هیجان دارند و علاقه به انجام کارهای جوانانه دارند. بخش دیگر نیز به این باز می‌گردد که یک سری از افراد که در وضعیت خاص قرار دارند واقعا نباید پشت فرمان بنشینند. فرد زمانی که مواد یا الکل مصرف می‌کند به هیچ وجه نباید پشت فرمان بنشیند. برای افراد خاطی در این زمینه در سراسر دنیا مجازات‌های خیلی سنگینی در نظر گرفته شده است. چرا که مواد مخدر و مسکرات احتمال افزایش انجام رفتارهای خطر ساز در زمان رانندگی را بیشتر می‌کنند. یک بخش دیگری از دلایل رانندگی پر خطر مربوط به کل کل کردن و لج و لج بازی است.

اهمیت مدیریت زمان

این جامعه شناس به نقش مدیریت زمان در کاهش سوانح رانندگی اشاره می‌کند و می‌گوید: بخش دیگری از آن نیز به عدم مدیریت زمان باز می‌گردد. زمانی که ترافیک است شما باید به نوعی زمان‌بندی کنید که زودتر حرکت کنید تا به موقع به مقصد برسید. مدیریت زمان در این زمینه مهم است. البته جاده‌ها نیزکشش این میزان خودرو را ندارند. خود من یک روز که می‌خواستم از طریق ازادراه تهران – شمال مسافرت کنم، اما تا شهرستانک ۵ ساعت و نیم در ترافیک بودم و در نهایت هم مجبور شدم به دلیل ترافیک سنگین از شهرستانک به تهران باز گردم. ترافیک زیاد راننده را خسته می‌کند و به محض اینکه جاده باز می‌شود وی بدون در نظر گرفتن مخاطرات پا را روی پدال گاز می‌گذارد و با سرعت خارج از کنترل رانندگی می‌کند. دلیل دیگر رانندگی پر خطر خستگی خود راننده است، در گزارش‌هایی می‌خوانیم که نزدیک رسیدن به مقصد معمولا تصادف بیشتر است. خستگی ناشی از سفر و عدم رعایت توصیه‌هایی مبنی اینکه هر زمان که خسته شدید و احساس خواب الودگی پیدا کردید خودرو را یکی از پارکینگ‌های موجود در جاده کنار بزنید و بخوابید، منجر به خواب آلودگی و به خواب رفتن رانندگان و در نهایت بروز سوانح و تصادفات خطرناک جاده‌ای می‌شود.

علاقه به تخلف؟

او دلایل میل به تخلف رانندگی را این طور بیان می‌کند: موضوع قانون گریزی دلایل متعددی دارد. یک اینکه فرد به آن قانون باور ندارد. دوم فرد ترسی از مجازات منطبق با زیر پا گذاشتن قانون را ندارد. این دو دلیل مهمترین دلایل قانون گریزی افراد هستند. در همه حوزه‌ها نیز این قانون گریزی‌ها مصداق پیدا می‌کند که رانندگی یکی از آن‌هاست. اینکه تصور کنیم با دور دور کردن هیجان‌های خودمان را به شکل مثبتی تخلیه کرده‌ایم، درست نیست ما باید ببینیم ما چه فرصت‌های دیگری در جامعه برای تخلیه هیجانات خود داریم که از رانندگی پر خطر و دور دور کردن‌های پر خطر اجتناب کنیم. باید به دنبال فرصت‌های جایگزین سالم برای تخلیه هیجانات خود باشیم. در حال حاضر در جامعه ما شرایط عمومی و اجتماعی خیلی راضی کننده نیست. مردم در حال تجربه نوعی از خستگی هستند. البته مربوط به دولت‌ها نیست و ما نگاهی سیاسی در این زمینه نداریم. اما واقعیت این است که خیلی وقت است حس خستگی در مردم ایجاد شده. هر کسی از هم به شیوه‌ای در صدد برطرف کردن خستگی خود است. یکی با رانندگی با هدف اینکه سرحال شود این کار را می‌کند، فردی دیگری ورزش می‌کند و تفریحات سالم دارد و یکی هم نیکوکاری می‌کند و هرکدام از این افراد به دلیل اینکه در شرایط خود تغییر ایجاد کرده‌اند، لذت می‌برند.

بیشتر بخوانید: