همشهری آنلاین – سمیرا باباجانپور : سال ۱۳۰۷ شمسی مطالعات اولیه زمین‌شناسی در تپه‌های ری انجام شد تا مشخص شود این زمین‌ها برای ساخت نخستین کارخانه سیمان کشور مستعد هستند یا خیر. معصومه پاشازاده، کارشناس موزه کارخانه سیمان ری، می‌گوید: «۸ دی سال ۱۳۱۲ این کارخانه افتتاح شد. این کارخانه که امروزه سالخورده و فرسوده به نظر می‌رسد روزگاری نخستین خط تولید سیمان کشور را در خود جای داده بود و توسعه راه‌سازی و زیرساخت‌های کشور با ساخت این کارخانه تحول چشمگیری به خود دید.»
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
رشته کوه های اطراف ری غنی از مواد سنگ‌آهک و خاک رس مرغوب بود و همین باعث شد تا کارخانه سیمان با تولید انبوه از موفق‌ترین کارخانه‌های سیمان خاورمیانه باشد. تا قبل از آن سیمان مصرفی از روسیه وارد می‌شد، ولی کارخانه سیمان ری کشور را به‌سوی خودکفایی در این زمینه پیش برد.
پاشازاده می‌گوید: «کارخانه سیمان ری با ۳ خط تولید؛ در مرحله اول خط تولید ۱۰۰ تنی، دوم خط تولید ۲۰۰ تنی و مرحله سوم خط تولید ۳۰۰ تنی سیمان لازم کشور را تامین می کرد.» به این ترتیب، سیمان مهم‌ترین زیرساخت‌های کشور همچون ساخت راه‌آهن کشور، پل ورسک در خط آهن شمال، دانشگاه تهران و… از کارخانه سیمان ری تأمین شد.
سبک معماری کارخانه نیز در نوع خود منحصربه‌فرد است. پاشازاده می‌گوید: «سبک پروتالیستی به‌کاررفته در معماری این بنا عاری از هر گونه زینتی است. بخش‌های مختلف بنای ساختمان کارخانه با بتن زبره، بدون روکش و دیگر عناصر کاربردی، به عبارتی عریان و عاری از تزیینات ساخته شد.»
9 اسفند ۱۳۶۳ کارخانه سیمان ری به دلیل تأثیر سوء بر محیط‌زیست تعطیل شد.
کارخانه سیمان ری در محدوده تپه باستانی دژ رشکان، برج طغرل، باروی تاریخی شهرری، چشمه‌علی، گورستان تاریخی ابن‌بابویه، بقعه بی‌بی زبیده، حرم شاه عبدالعظیم (ع) و کاروانسرای عباسی قرار گرفته است و جزء محله صفائیه ری محسوب می‌شود.
source